Thuisopbaring: wat komt hier bij kijken?

De opbaring van een overleden dierbare kan op verschillende locaties. In een uitvaartcentrum, een afscheidshuis, een uitvaartboerderij of zelfs thuis. Het kan de wens van de overledene geweest zijn om thuis opgebaard te worden, maar ook nabestaanden vinden een thuisopbaring erg fijn. In een vertrouwde omgeving kunnen zij in alle rust en vrijheid afscheid nemen van hun dierbare. In dit artikel vertellen we wat de mogelijkheden zijn voor een thuisopbaring en wat hier allemaal bij komt kijken.

De laatste verzorging bij een thuisopbaring

Voordat een overledene opgebaard wordt, thuis of op een andere locatie, vindt de laatste verzorging plaats. De laatste verzorging mag pas nadat iemand officieel is doodverklaard door de schouwarts. De schouwarts moet namelijk eerst vaststellen of het om een natuurlijke dood gaat. Daarnaast moet onderzocht worden of de overledene orgaandonor is. Nabestaanden kunnen ervoor kiezen om enkele handelingen van de verzorging van hun dierbare zelf uit te voeren of laten dit (geheel) door een professional doen. Denk bij de laatste verzorging aan het gezamenlijk aankleden van je dierbare, het wassen en in model brengen van het haar of het aanbrengen van make-up. De keuze om de verzorging zelf te doen is geheel aan de nabestaanden. Dit mag thuis of op een andere locatie.

Thuisopbaring op bed

Bij een thuisopbaring kiezen veel nabestaanden ervoor om de overledene in zijn of haar eigen bed op te baren. Dit is goed mogelijk met een speciale bedkoeling. De overledene moet namelijk koel blijven, zodat het lichaam nog in goede staat blijft tot aan de dag van de uitvaart. De bedkoeling wordt bedekt met een laken, zodat deze niet zichtbaar is. De overledene dient bij een opbaring met koeling de gehele opbaring op de rug te liggen. De avond voor de uitvaart wordt de overledene voorzichtig uit bed getild en in de kist of op de opbaarplank gelegd.

Thuisopbaring in een kist of wade

Naast een thuisopbaring op bed, wordt er ook vaak gekozen voor een opbaring in een kist. De koeling of koelmatras wordt dan netjes onder de kist geplaatst. Bij een thuisopbaring in een kist kunnen de nabestaanden er voor kiezen om de kist open, halfopen of gesloten te houden. In plaats van een kist kun je je dierbare ook thuis opbaren in een prachtige wade op een opbaarplank of in een mooie uitvaartmand. Het is mogelijk om persoonlijke spullen in de kist te leggen. Niet alles mag echter mee het graf of crematieoven in. Lees hier meer over in het artikel 'Wat mag er mee in de kist?'.

Thanatopraxie bij een thuisopbaring

Een andere manier om het lichaam goed te conserveren bij een thuisopbaring is met thanatopraxie. Er zijn dan geen koelplaten nodig. Vanwege de veiligheid en hygiëne wordt de behandeling door de meeste bedrijven niet bij de familie thuis uitgevoerd. Het is namelijk een invasieve ingreep, waar genoeg ruimte en veel concentratie voor nodig is. Na de thanatopraxie is het belangrijk dat de overledene de eerste 12 tot 24 uur van de opbaring op de rug ligt. Daarna kan de overledene indien gewenst liggend op de zij of zittend worden opgebaard.

Hoelang mag de thuisopbaring duren?

Hoelang de overledene thuis opgebaard mag blijven hangt af van de dag van overlijden. In de Wet op de lijkbezorging (Wlb) staat namelijk dat een overledene niet eerder dan 36 uur na overlijden begraven of gecremeerd mag worden en niet later dan zes werkdagen na het overlijden. Het komt er dus op neer dat de thuisopbaring officieel niet langer dan zes werkdagen mag duren. Voor een thuisopbaring langer dan zes werkdagen dien je toestemming te krijgen van de burgemeester van de gemeente waar het lichaam wordt opgebaard. Hoelang de overledene thuis opgebaard kan blijven hangt echter ook af van de staat van het lichaam. De uitvaartverzorger kan hier het beste in adviseren.

Thuisopbaring in een klein huis, kan dat?

In principe is een opbaring vrijwel overal mogelijk. Dus ook in een kleine woning. Denk aan de serre, in de woon- of slaapkamer of zelfs in de schuur of een tuinhuisje. Samen met de uitvaartondernemer kun je overleggen welke ruimte het meest geschikt is voor de thuisopbaring. Heb je al een kamer in gedachten, maar weet je niet zeker of deze ruim genoeg is? Dan kan de uitvaartondernemer hier samen met jou naar kijken en bepalen wat haalbaar is. Kies je voor een opbaring in de woonkamer, maar wil je het bezoek niet direct confronteren met de kist of wade? Dan kun je ervoor kiezen om een kamerscherm of klamboe te plaatsen om een mooie afscheiding te creëren. De PEpa is een voorbeeld van een mooi kamerscherm met panelen die je geheel naar wens kunt personaliseren.

Een smalle trap

Ook als er een trap aanwezig is moet er vooraf aan een thuisopbaring een inschatting worden gemaakt. Vooral als het een smalle trap betreft. Er is in de meeste gevallen wel een oplossing te vinden, zodat een thuisopbaring geen enkel probleem hoeft te zijn. Een uitvaartondernemer denkt graag met je mee over de mogelijkheden en biedt indien nodig passende alternatieven voor de opbaring.

Condoleance bij een thuisopbaring

Bij een thuisopbaring kun je er voor kiezen om de condoleance thuis te organiseren. Dit kan groots zijn of juist heel klein en intiem. Als je thuis niet veel bezoek kunt ontvangen vanwege ruimtegebrek, kun je het liefst kiezen voor het laatste. Plan één condoleance moment in of verspreid deze over meerdere dagen. Tip: geef in de rouwkaart aan op welke dag(en) de genodigden welkom zijn voor de condoleance, om te voorkomen dat er elk uur bezoek voor de deur staat. Of spreek onderling bepaalde tijden af. Maak desnoods een tijdsindeling, zodat iedereen die nog afscheid wil nemen en zijn steun wil betuigen dit in alle rust kan doen. Op deze manier voorkom je een overvol huis en houd je nog genoeg alleen tijd over met je dierbare.

Wanneer is een thuisopbaring niet mogelijk?

Het is niet mogelijk om een overledene op te baren wanneer het lichaam ter beschikking wordt gesteld voor de wetenschap. Het lichaam moet dan binnen 24 uur bij het anatomisch instituut zijn. Houd er in het geval van een orgaandonatie rekening mee dat de overledene zo snel mogelijk wordt overgebracht naar een koeling. Dit kan niet thuis plaatsvinden. Na de donatie kan het lichaam weer naar huis worden overgebracht voor een thuisopbaring.

Bron: Thanatopraxie Rens de Peijper