Een bijzonder kerstverhaal

Onlangs hoorde ik van een vriendin een bijzonder verhaal. Een kerstverhaal, zou ik kunnen zeggen, want het speelde zich af op eerste kerstdag. 

Mieke had haar drie volwassen kinderen uitgenodigd om te komen eten, samen met hun aanhang. Traditiegetrouw had ze er een behoorlijk werk van gemaakt. Een paddenstoelenragout als voorgerecht, een portobello-pie als vegetarisch hoofdgericht en een chocolademousse als toetje. Vol enthousiasme had ze de hele dag in de keuken gestaan.

Tussen vier en vijf druppelden haar twee zoons – Lucas en Riemer – en dochter – Romy – binnen, met hun partners. Het was direct gezellig, mede dankzij de open haard die knisperde en de enorme kerstboom die Mieke in de huiskamer had staan.

Rond de klok van zeven uur zaten ze met z’n allen rond de tafel, en kon het eten beginnen. Ieder liet het zich goed smaken. Niemand was voorbereid op de oefening die Mieke van te voren had bedacht. 

‘Lieve mensen, ik ga jullie om een gunst vragen’

Toen iedereen het toetje op had, nam ze het woord. ‘Lieve mensen, ik ga jullie om een gunst vragen’, stak ze van wal. ‘Althans, mijn kinderen’, en ze had ze één voor één indringend aangekeken. Ze sprak over het overlijden van haar man, hún vader, nu alweer drie jaar geleden. En hoe ze sindsdien steeds vaker over haar eigen overlijden had nagedacht. ‘Wat ook vanwege mijn leeftijd niet echt raar is natuurlijk’, had ze er nuchter op laten volgen. Komend jaar zou ze 75 worden.

‘Wat ik nu wil, is dat jullie allemaal de kamer uitgaan. En dan wil ik vervolgens dat jullie’, en ze wees naar Lucas, Riemer en Romy, ‘omstebeurt binnenkomen, hier aan tafel gaan zitten, en mij vertellen hoe mijn uitvaart eruit zou zien als jij die plotseling voor mij zou moeten gaan regelen.’

De kinderen stonden perplex. Hun reacties varieerden van hilarisch tot geschokt. ‘Maar mam, je gaat toch nog lang niet dood?,’ riep haar jongste zoon Lucas uit. Mieke had geantwoord dat niemand dat kon weten en dat ze daar wat meer rekening mee wilde houden. En dat ze daarom deze oefening had bedacht.

Audiëntie

Onder licht protest gingen de kinderen de kamer uit. Eén voor één gingen ze vervolgens weer de huiskamer in. ‘Het voelde een beetje alsof je op audiëntie ging’, zei Romy. ‘Of een belangrijk sollicitatiegesprek had.’ Eén voor één vertelden ze haar hoe haar uitvaart eruit zou gaan zien.

Mieke had niet voor niets deze oefening bedacht. Want wat ze had vermoed, kwam uit. Waar haar ene kind had bedacht dat Mieke begraven zou willen worden, koos de andere voor een crematie. Waar haar ene kind een uitbundige uitvaartdienst meende te moeten organiseren, besloot de andere juist voor een intieme bijeenkomst te gaan. En ieder kind dacht dat hij of zij daarmee ‘in lijn van de wensen van hun moeder’ had gedacht.

Uitvaartwensen op een rijtje

‘Ik verwacht niet dat jullie er ruzie over gaan krijgen’, zei Mieke toen ze weer allemaal rond de tafel zaten, ‘maar om te voorkomen dat jullie niet weten wat jullie moeten doen als ik plotseling kom te overlijden, heb ik mijn uitvaartwensen op een rijtje gezet. Ik heb voor jullie alle drie een printje ervan gemaakt.’ En ze reikte aan ieder van haar drie kinderen een mapje uit.

De kinderen waren wederom overdonderd. ‘Maar we zagen er gelukkig allemaal wel de waarde van in’, zei Romy. ‘En eigenlijk was het ook wel weer ‘typisch mama’ om zoiets te doen. Ze hield de touwtjes graag in handen, zo was ze altijd geweest.’ Gelukkig had ook de Kerstsfeer er niet onder geleden. ‘Misschien wel integendeel. We waren des te blijer dat we haar nu nog gewoon bij ons hadden.’

Een bijzondere kerst

Ik vond het een geweldig mooi verhaal van Romy. Mooi omdat haar moeder zo nadrukkelijk de regie had gepakt. Mooi omdat ze het had aangedurfd haar sterfelijkheid onder ogen te zien. En mooi omdat ze zo’n ultiem ‘samen zijn-moment’ had aangegrepen om mogelijke onzekerheden of discussies over haar uitvaart te voorkomen.

Dus: mocht je je aanstaande kerstdiner nog van wat extra diepgang willen voorzien… Mocht je er een nóg zinvollere bijeenkomst van willen maken… Overweeg Mieke na te doen. Je zult zien: het wordt een bijzondere kerst die je nooit meer vergeet.

Wil je meer gesprekssuggesties (voor gesprekken met je ouders, kinderen of anderen)? Dan is het boek ‘Ik weet niet wat ik zeggen moet. Hoe praat je over dood, verlies en rouw?’ misschien iets voor je. Je kunt het boek hier bestellen.