Wat ik wil zeggen

Spreken op een afscheid van iemand die je lief hebt. Van iemand die veel voor je betekent. Herinneringen delen, je emoties uiten voor familieleden, vrienden en bekenden: het kan fijn en mooi zijn, misschien zelfs als noodzakelijk voelen dit te doen. Maar het is ook moeilijk, en vaak zijn mensen bang dat ze niet uit hun woorden komen.

Natuurlijk zijn er ook velen die graag spreken. Anderen moeten over een drempel heen of zien er liever vanaf. In de praktijk merk ik vaak dat het begin van de speech even lastig is. Je ziet dat de spreker overweldigd wordt door de aanwezigheid van alle mensen die je ziet zitten vanaf de plek waar je spreekt. Overweldigd door verdriet, maar ook door de gedachte aan degene om wie het gaat. Dan zijn er wat haperingen, een snik.

Toon je gevoel

Maar wie vindt dat nou eigenlijk erg? Ik zie regelmatig dat het begin even lastig is, maar dat de spreker zich dan herpakt. En waarom mag je je gevoel niet tonen? Wees niet te perfectionistisch en streng. Realiseer dat het krachtig is dat je er staat en dat de genodigden met je mee zullen leven en veel interesse hebben in hetgeen je vertelt.  Jouw bijdrage kan hen troosten en de herinnering aan de overledene rijker maken.

Een paar tips voor het spreken op een uitvaart:

• Maak je verhaal niet te lang. Bedenk wat je wilt vertellen. Wil je een overzicht geven van het geleefde leven? Of vertellen wat de overledene voor jou en voor anderen heeft betekend? Wil je herinneringen ophalen aan bijzondere gebeurtenissen die jullie met elkaar beleefd hebben? Richt je je vooral op alle genodigden? Of tot de overledene? Of de familie?
• Maak een overzicht van wat je wilt vertellen. Het kan prettig zijn dat samen met anderen te doen. Met wat voor onderwerpen raak je de kern van wat je (over de overledene) wilt vertellen. Zet de thema’s dan in volgorde en werk ze uit. Voorbeelden en anekdotes maken het verhaal boeiend en makkelijker in te leven voor de luisteraar.
• Schrijf je verhaal letterlijk uit. In een groot lettertype met veel wit tussen de regels. Een pakkende opening maakt de genodigden aandachtig en je geeft aan het begin meteen wat moois af. Bijvoorbeeld een mooie dichtregel of een kenmerkende uitspraak van de overledene. Wat voor het begin telt, telt ook voor het slot van de toespraak. Een mooi einde blijft hangen.
• Hardop oefenen, een paar keer, is eigenlijk wel een must.
• En tot slot: ook als er sprake is van een strak schema van luisteraars en muziek, neem de tijd. Spreek niet te snel. Laat jezelf even ‘aankomen’ achter het spreekgestoelte. Creëer een kleine stilte tussendoor. Probeer te ontspannen. Je kunt het daarmee jezelf makkelijk maken en je maakt daarmee je verhaal voor de luisteraar toegankelijker.   

Mocht je je zorgen maken over of het je wel gaat lukken: je kunt de tekst altijd aan een ander geven die het van je over kan nemen mocht je er werkelijk niet uitkomen.