Het is en blijft een lastig onderwerp: euthanasie. Het woordenboek omschrijft euthanasie als 'Het laten sterven van iemand die ernstig ziek is, aan ondraaglijke pijn lijdt en niet meer beter kan worden.' In onze ogen kan hier aan toegevoegd worden dat mensen die voor euthanasie kiezen deze weg naar de dood als laatste uitweg zien. Bij euthanasie wordt het leven van een patiënt op een waardige manier beëindigd.
Wat houdt euthanasie precies in?
Bij euthanasie dient een arts, die daartoe bevoegd is, een dodelijk medicijn toe aan een persoon om een eind te maken aan zijn of haar leven. Dit uiteraard altijd op verzoek van de persoon zelf nadat het euthanasieverzoek is goedgekeurd. Ook hulp bij zelfdoding door een arts valt voor de wet onder euthanasie. De 'patiënt' neemt dan zelf dodelijke medicijnen in, die zijn voorgeschreven door de hulpverlener.
Wie kan er om euthanasie vragen?
- Euthanasie kan alleen uitgevoerd worden op verzoek van de 'patiënt' zelf. Een voorwaarde is wel dat deze persoon zelf wilsbekwaam is of een wilsverklaring heeft opgesteld (over de term wilsbekwaam zijn en de wilsverklaring vertellen we je later meer). Vrienden of familie kunnen dus geen euthanasieverzoek indienen; zij mogen daarentegen wel de wilsverklaring van de persoon in kwestie onder de aandacht brengen bij de arts
- Een minderjarige kan vanaf twaalf jaar zelf een verzoek om euthanasie indienen. Hierbij is tot de zestiende levensjaar wel instemming van de ouders of de voogd nodig
- Jongeren van zestien en zeventien jaar mogen de beslissing zelf nemen, maar een arts moet de ouder in dit geval wel altijd bij de keuze betrekken
- Vanaf achttien jaar kun je geheel zelfstandig om euthanasie vragen. In dit geval hoeft de arts de ouders er dus niet meer bij te betrekken
- Een persoon met dementie mag ook een verzoek om euthanasie indienen. Hierbij is wel weer een voorwaarde dat hij of zij wilsbekwaam is
- Iemand die in het buitenland onder behandeling is, kan vaak niet naar Nederland komen voor euthanasie. De arts die de euthanasie uitvoert, moet namelijk voldoen aan zorgvuldigheidseisen uit de wet (over deze eisen vertellen we je later meer). Om te kunnen beoordelen of het verzoek hieraan voldoet, moeten de arts en de persoon die om euthanasie vragen, een behandelrelatie hebben
Wils(on)bekwaam zijn
Eerder noemden we de term 'wilsbekwaameid' al. Eigenlijk wordt met wilsbekwaamheid in deze context bedoeld dat je zelf in staat bent om beslissingen te nemen over je medische situatie. Of je wilsbekwaam of wilsonbekwaam bent, zal worden vastgesteld door een arts. Volgens de wet is iemand wilsonbekwaam als...
- Hij of zij de informatie over de ziekte of behandeling niet kan begrijpen
- Hij of zij niet in staat is om zelf een besluit te nemen
- Hij of zij de gevolgen van een besluit niet kan inschatten en overzien
Als je bijvoorbeeld in een ver stadium van dementie zit, ben je volgens de wet wilsonbekwaam. Dit kan ook gelden voor een situatie waarin er sprake is van een zwaar beperkende geestelijke handicap.
Wensen vastleggen in een wilsverklaring
Ook al ben je wilsonbekwaam, dan kun je in een eerder stadium in je leven al wel een wilsverklaring hebben opgesteld. Hierin staat precies wat er moet gebeuren in zo een situatie en of je een vertegenwoordiger hebt aangewezen. Als je een vertegenwoordiger hebt aangewezen, bijvoorbeeld een familielied of beste vriend, dan zal de arts hem of haar benaderen om een besluit te nemen over jouw zorg. Heb je niemand aangewezen? Dan zal de betreffende arts in het eerste geval de echtgenoot of partner benaderen. Is dit niet mogelijk? Dan zal een ouder, kind, broer of zus ingeschakeld worden. Blijkt dat niemand de rol van vertegenwoordiger op zich kan of wil nemen, dan zal de zorgverlener zelf een beslissing nemen.
Het uitvoeren van euthanasieverzoek: wanneer mag een arts weigeren?
Een arts gaat eigenlijk pas op een euthanasieverzoek in als hij of zij vindt dat hij zelf aan de zorgvuldigheidseisen uit de Euthanasiewet kan voldoen. Een arts is immers nooit verplicht om mee te werken aan een euthanasieverzoek en mag dit dan ook afwijzen. Daarnaast kan het ook zijn dat hij of zij niet helemaal honderd procent achter het verzoek staat; ook dat kan een reden zijn om niet mee te werken aan de vraag om euthanasie.
Zorgvuldigheidseisen
In de euthanasiewet staat dat een arts mag meewerken aan een euthanasiewens, maar dan moet hij wel de zorgvuldigheidseisen die de wet heeft vastgesteld naleven. Euthanasie en hulp bij zelfdoding zijn enkel toegestaan als is voldaan aan alle volgende zes zorgvuldigheidseisen uit de euthanasiewet:
- De arts weet zeker dat het verzoek vrijwillig en weloverwogen is
- Er is sprake van een uitzichtloos en/of ondraaglijk lijden
- De arts moet de persoon geïnformeerd hebben over zijn of haar situatie en de vooruitzichten
- De arts is samen met de patiënt tot de conclusie gekomen dat er echt geen andere oplossing is
- De arts heeft op zijn minst één andere, onafhankelijke arts ingeschakeld, die hem of haar ook echt heeft gezien. Deze arts zal vervolgens schriftelijk zijn oordeel moeten geven
- De arts moet de euthanasie medisch zorgvuldig uitvoeren
Bron: Rijksoverheid
Reacties (1)