In het Rooms Katholieke Tilburg is geloven bij veel mensen met de paplepel ingegeven. Kerken werden gebouwd op kosten van de arme Tilburgers. Mensen deden alles om een donatie te kunnen doen. Ze verkochten zelfs hun trouwringen. Als vanzelfsprekend werd er eeuwen gevierd en gebeden in de kerk.
En nu is dit ineens anders
Of: het lijkt op zijn minst ineens anders. De families met wie ik een afscheidsdienst mag voorbereiden waarbij een ouder persoon is overleden, geven vaak aan dat deze vroeger veel naar de kerk ging, maar eigenlijk al heel lang niet meer. Dus nee, 'liever geen dienst met religieuze elementen’, is dan vaak hun eerste reactie.
Geloof en kerk
Mensen verwarren ‘geloof’ echter met het instituut ‘kerk’. Dat ze niet op zondag in de kerkbanken zitten, wil niet zeggen dat zij van binnen geen religieuze opvatting hebben over leven en dood. Dat ze ‘gewoon’ hartstikke geloven in God de Schepper, steun hebben aan Jezus de mensenzoon en - vooral in Tilburg - aan Maria, troosteres en voorsprakeres voor onze overledenen.
En dan begint het avontuur om in de voorbereidingen te zoeken naar het geloof van de mensen met wie ik samenwerk en van de overledene voor wie we het afscheid vormgeven. Het is een ontdekkingstocht naar taal, beelden, muziek en rituelen die raken aan hun religieuze bewustzijn.
Stille Zaterdag
Dan kan het zomaar zijn dat we op Stille Zaterdag een tuin maken om stil te zijn bij het lichaam van de overledene, zoals 2000 jaar geleden Maria uit Magdala in de tuin zat en stil was bij het lichaam van Jezus. Een prachtige tuin om tot rust te komen met rozenstuiken door iedereen geplant, met verse aarde en een zee van bloemen en licht. Aan het einde van de dienst zegenen we de overledene met het ‘groeiwater’ in deze tuin.
Hoe dichtbij kan geloof zijn?
Ik heb het een keer meegemaakt dat de familie na afloop, toen ze met elkaar bij de kist stonden voor het laatste afscheid, elkaar ook hebben gezegend met het zegenwater. Zo dichtbij kan geloof zijn!
Religie is niet alleen het huis van geloof, de kerk. Het gaat niet om de stapel stenen, maar om de mensen. Om wat er leeft in hun hoofd en hart. Het is zoeken welke geloofstaal zij spreken, iedere dienst weer. Maar ik ben altijd dankbaar dat we iets vinden wat hen raakt, troost en steunt.
Magisch
Nu hoor je mij niet zeggen dat we de kerken wel kunnen afbreken en het prima afkunnen met neutrale of vrijzinnig religieuze voorgangers. Wat ik doe in ‘mijn’ afscheidsdiensten is niet in plaats van een officiële kerk. Het is er náást. Wat ik doe is het persoonlijke geloof in mensen wakker maken.
Is wat ik doe beter dan wat er in de kerk gebeurt? Nee, natuurlijk niet. Ik vind het echter een magische manier om afscheid en geloof samen te laten gaan in deze seculiere wereld.
Reacties (1)