In de rubriek 'werken als...' interviewen we mensen uit de uitvaart- & rouwbranche over hun bijzondere beroep. Zo willen we jullie de vele mooie, lastige en ontroerende kanten laten zien die deze branche kent...
De uitvaart is ook een belangrijk moment
Geboorten, verjaardagen, diploma-uitreikingen, huwelijken, vakanties; van alle belangrijke momenten maken we foto's. Maar hoe zit het eigenlijk met de uitvaart? Een zogenaamde uitvaartfotograaf verschijnt steeds vaker op een afscheidsceremonie. Wij vinden dit een positieve ontwikkeling omdat wij ook de uitvaart als een belangrijk moment zien welke de aandacht verdient. Het kan fijn zijn om hier aan de hand van foto's nog eens op terug te kijken of om een album te schenken aan iemand die er niet bij kon zijn. Wij waren benieuwd hoe het is om te werken als uitvaartfotograaf en interviewden hiervoor drie uitvaartfotografen: Erik Tax, Amerens Hedwich en Puja Sonneveld.
Een vak apart
"Werken als uitvaartfotograaf is een vak apart. Je bent als het ware onzichtbaar en je moet goed letten op details. Het zijn de kleine momenten, van slechts enkele seconden, die een fotoalbum van een uitvaart bijzonder maken. Twee handen die elkaar vastpakken, bloemblaadjes die worden uitgestrooid, iemand die een traan wegpinkt...," zegt Erik. Hij is altijd al geïnteresseerd geweest in fotografie en besloot een aantal jaar geleden om daar meer mee te gaan doen. Hij volgde de fotovakschool in Apeldoorn en kreeg daar de opdracht een begrafenis te fotograferen. Toen hij de foto's op school presenteerde moesten er drie vrouwen huilen. Zijn docent zag dat Erik mensen echt kon raken met foto's en zei: "Jij hebt hier talent voor. Dit is jouw specialiteit". Inmiddels heeft Erik al tientallen uitvaarten in beeld gebracht.
Open over de dood
“Ik vind het belangrijk het leven te documenteren van A tot Z. Vanaf de zwangerschap tot aan de dood. De dood hoort bij het leven”, zegt Amerens. In de jaren negentig zat Amerens op de Koningklijke Academie voor Beeldende Kunsten waarin ze zich specialiseerde in fotografie. Inmiddels is ze al twintig jaar fotograaf en heeft ze veel trouwerijen en families gefotografeerd. Op een gegeven moment is ze ook uitvaarten gaan fotograferen. Dit was geen vreemde stap voor haar. Haar familie is erg open over de dood. Haar moeder heeft zelfs haar eigen doodskist al gemaakt. De eerste uitvaart die Amerens fotografeerde was van haar suikeroom Hans. "Ik heb daar zo'n mooie foto gemaakt van de lijkwagen. Het lijkt net alsof de takken van de bomen hem uitzwaaien."
Op een hoekstoel
Tijdens een uitvaart brengt Amerens de algehele sfeer in beeld en ze probeert op de achtergrond te blijven. “Ik vraag altijd om een hoekstoel vooraan in de zaal. Dan kan ik op mijn gemak foto's maken zonder dat ik mensen stoor. Ook ga ik vaak eerder naar binnen zodat ik de uitvaartlocatie kan fotograferen. De nabestaanden en andere bezoekers fotografeer ik op afstand, ook als ze huilen. Emoties horen erbij”, zegt ze. Als de uitvaart in een kerk is vraagt ze of ze naar boven mag. Ze vindt het mooi om het gangpad van bovenaf te fotograferen als de kist de kerk in wordt gedragen door een groep mensen.
Helpen tijdens rouwproces
Amerens streeft een groter doel na met fotograferen. “Ik wil mensen helpen tijdens hun rouwproces. Vaak kijken ze later pas naar de foto’s omdat vlak na het overlijden de emoties te heftig zijn. Achteraf hoor ik dan dat ze er blij mee zijn, omdat het heeft geholpen bij de verwerking van hun verdriet. Het helpt bij het accepteren dat iemand is overleden.”
Foto gemaakt door Amerens Hedwich
Een mooie rust
Ook Puja heeft een opleiding achter de rug voor ze fotograaf werd. Ze is uitvaarten gaan fotograferen omdat ze het dankbaar werk vindt. Mensen zijn achteraf blij met de foto's. Ze kunnen er troost in vinden. “Ik merk dat mensen steeds meer behoefte hebben aan foto’s van de uitvaart. Maar je moet ze er wel op attenderen, anders komen ze niet op het idee”, zegt Puja. Tijdens een uitvaart brengt ze de verhaallijn in beeld en fotografeert ze de overledene als hierom gevraagd is. “Ik heb daar meestal geen moeite mee. Een lichaam straalt een mooie rust uit. Soms is het wel moeilijk om bij de kist te komen. Mensen zijn extra verdrietig als ze daar staan en het kan voorkomen dat ze daarom niet op de foto willen. Ik hou daar rekening mee en ga weg als ze laten merken dat ze het onprettig vinden als ik ze fotografeer. Van te voren laat ik in ieder geval altijd weten dat ik kom, dan overval ik mensen niet," zegt Puja.
Uitvaart van een kind
Puja vindt het fotograferen van uitvaarten niet altijd even makkelijk. Vooral wanneer het een uitvaart van een kind betreft, is het heftig voor haar. "Dit raakt me erg, ze zijn nog zo jong!” Ouders zijn achteraf dankbaar als ze een foto heeft gemaakt van hun overleden kind. “Het is heel verdrietig als je kind overlijdt. Foto’s van de uitvaart kunnen helpen bij het rouwen. Het is het allerlaatste stukje dat je nog hebt van iemand”, zegt Puja.
Een journalistieke reportage
Erik denkt er ook zo over. “Wanneer jonge mensen doodgaan is dat een enorme klap. Nabestaanden raken vaak in een roes tijdens de uitvaart en maken de afscheidsceremonie niet bewust mee. Daarom is het fijn om foto’s te hebben. Zo kun je achteraf zien wat er allemaal heeft plaatsgevonden”, zegt hij. Hij maakt een journalistieke reportage van de uitvaart. Van begin tot het eind legt hij de ceremonie vast. Laatst maakte hij een uitvaartreportage van een 83-jarige man, die voor euthanasie had gekozen. Hij had een hersentumor en geen kans meer op genezing. “Ik heb een voorgesprek met hem gehad. Hij wilde een fotoalbum van de uitvaart voor zijn kleinkinderen. De volgende keer dat ik hem zag, was hij overleden. Zijn vrouw zat naast hem terwijl ik foto’s maakte. Een bijzondere ervaring.”
Foto gemaakt door Puja Sonneveld
Werken als uitvaartfotograaf is extra bijzonder
Zowel Erik, als Amerens en Puja hebben echt een passie voor hun beroep. "Je leert iemand toch kennen, ook al heb je hem meestal nooit gesproken. Dit geeft verdieping aan mijn werk," vindt Puja." Ik vind het jammer dat ik mijn eigen uitvaart niet kan fotograferen", zegt Amerens. "Ik zou best een fotoalbum willen bekijken van dat bijzondere moment. Het einde van mijn leven." Erik vindt uitvaartfotografie de mooiste vorm van fotograferen. "Het is prachtig. Je brengt een ontroerende verhaallijn in beeld vol met emoties."
Reacties (2)