Het belang van een wilsverklaring bij euthanasie

Heb jij al nagedacht over jouw wensen op het gebied van verpleging en verzorging onder bepaalde omstandigheden? En welke medische behandelingen wil je dan wel of juist niet? Dit soort zaken kun je allemaal vastleggen in een wilsverklaring.

Hoewel een wilsverklaring niet perse noodzakelijk is in het geval dat je wilsbekwaam bent en jouw euthanasiewens zelf kan verwoorden, kan het wel goed van pas komen om aan te kunnen tonen dat je al een langere tijd een euthanasiewens hebt. Daarnaast biedt een wilsverklaring ook een handvat om met de arts en naasten te praten over het levenseinde. Wij vertellen je wat meer over het belang van een wilsverklaring bij euthanasie en het opstellen hiervan. 

Euthanasieverklaring

Een euthanasieverklaring is een document waarin je jouw wensen met betrekking tot jouw levenseinde vastlegt. In deze verklaring staat in welke gevallen een arts mag overgaan tot levensbeëindiging, mocht je tegen het einde van je leven ondraaglijk en uitzichtloos lijden. Een euthanasieverklaring vormt in principe een onderdeel van een wilsverklaring.

Verder zijn onderstaande onderwerpen terug te vinden in een wilsverklaring.

• Een verbod op behandeling: in dit document staat in welke situaties je geen medische behandelingen meer wenst. Bijvoorbeeld als je in een lange coma raakt of dementeert.

• Verklaring niet-reanimeren: dit is een formulier waarmee je duidelijk maakt dat je niet gereanimeerd wenst te worden bij een hartstilstand.

• Daarnaast staat er in een wilsverklaring ook wie jouw wettelijke vertegenwoordiger is wanneer je zelf niet meer in staat bent om medische beslissingen te maken.

• Je kunt in een wilsverklaring ook aangeven of je wel of niet mee wilt doen aan medisch onderzoek of dat je organen of weefsel wilt afstaan na jouw overlijden.

Een wilsverklaring opstellen: tips

1. Kies voor een persoonlijke aanpak

De laatste wil is een belangrijk onderwerp. Het is daarom essentieel om de wensen die je hier bij hebt zo duidelijk mogelijk vast te stellen in je wilsverklaring. Gebruik dus liever geen formulering die vaag opgevat zou kunnen worden zoals: 'Ik wil euthanasie als ik mij een lange tijd verdrietig voel'. Geef liever concrete voorbeelden. Als je de trap niet meer op kunt of als je bijvoorbeeld je kinderen niet meer herkent. Natuurlijk kan een langere tijd (heftig) verdriet een reden voor jou zijn waardoor je je niet meer gelukkig voelt, maar onderbouw de reden dan zo dat de arts inziet waarom het voor jou ondraaglijk lijden is. Ook is het belangrijk dat de tekst persoonlijk overkomt en er dus eigen woorden worden gebruikt. De arts wil zeker weten dat het een weloverwogen en vrijwillige keuze is. Vind je alleen een tekst niet genoeg? Maak dan (naast de verklaring) ook nog een filmpje waarin je je wensen voorlegt. Het liefst wanneer je nog in staat bent om hier helder over na te denken.

2. Ga in gesprek met de huisarts

Zoals al eerder aangegeven is niet alleen de wilsverklaring zelf van belang. Ook een gesprek met de huisarts is erg belangrijk. Als je (regelmatig) gesprekken voert met een arts over het einde van je leven, worden deze ook opgenomen in een document. Dit kan ontzettend helpen bij het beoordelen van je euthanasieverzoek. Het voeren van een gesprek is ook verstandig zodat er geen misverstanden kunnen ontstaan bij het interpreteren van jouw wensen. Als een patiënt bijvoorbeeld te maken heeft met dementie is het lastig om de wensen nog helder voor zich te halen. Enige verwarring vermijd je door daarvoor al gesprekken met een huisarts te hebben gehad, zodat deze bekend is met de gevraagde wensen.

3. Betrek ook de familie erbij

Naast het aangaan van een gesprek met de huisarts, is het belangrijk om je wensen met nog een groep te delen. Namelijk je naasten. Vaak is dit familie, maar dat hoeft natuurlijk niet voor iedereen per se familie te zijn. Wie je ook kiest, deel je wensen met mensen die belangrijk voor je zijn.

4. Vermijd hoge verwachtingen

Niet iedereen die een wilsverklaring klaar heeft liggen, heeft ook daadwerkelijk recht op euthanasie. Voordat dit geregeld is moet de aanvraag namelijk aan vele eisen voldoen. Je weet van tevoren niet of je verklaring genoeg is om zowel volgens de arts als de wet euthanasie te krijgen. Wat voorop staat is dat er sprake moet zijn van uitzichtloos en ondraaglijk lijden. Dit is helaas natuurlijk een lastig punt, omdat het begrip lijden voor iedereen anders is. Ook moet de arts samen met de patiënt alle punten hebben besproken. Tot slot moet samen worden bepaald dat er echt geen andere (redelijke) oplossing is. Voor de arts geldt dat deze oplettend moet zijn voor bepaalde aanwijzingen die aangeven dat misschien toch van de keuze voor euthanasie wordt afgezien.

5. Bekijk je ­wilsverklaring regelmatig

Een arts neemt een risico als hij of zij een oude wilsverklaring volgt. Bespreek je wilsverklaring daarom regelmatig met je (huis)arts, zodat hij of zij op de hoogte is van jouw wensen met betrekking tot jouw levenseinde en eventuele veranderingen hierin. Of pas je wilsverklaring regelmatig aan. Er is alleen geen richtlijn voor wat regelmatig zou zijn. Mensen veranderen vaak van gedachten en dit kan ook het geval zijn bij wilsverklaringen. Probeer hier dus rekening mee te houden.

Ten slotte moet je een wilsverklaring altijd ondertekenen en voorzien van jouw naam en een datum. Hiermee maak je het document namelijk officieel. Het maakt niet uit of je jouw wensen typt of met de hand opschrijft.

Bron: Expertisecentrum euthanasie