Praten met je kind over de dood

Praten met je kind over de dood is een essentieel onderdeel van de opvoeding. Ook jouw kleine jongen of meid zal een keer geconfronteerd worden met een overlijden (of dit is wellicht al gebeurd.) Door in de opvoeding op de juiste manier aandacht aan dit onderwerp te schenken, kun je hem of haar hier op een subtiele wijze op voorbereiden. Maar, hoe ga je dit aanpakken? Wij bieden je een helpende hand.

Noem het beestje bij zijn naam...

Ouders zijn geneigd de dood niet te bespreken of om niet echt te vertellen wat het inhoudt. Vaak worden er abstracte uitspraken of metaforen gebruikt om het kind duidelijk te maken dat iemand niet meer terugkomt. Denk aan uitspraken als 'Hij is op een lange reis gegaan' of 'Zij heeft ons verlaten'. Dit soort uitspraken is voor kinderen lastig te bevatten en kan hen juist meer in verwarring brengen. Iemand die op reis gaat, komt namelijk toch nog wel een keer terug? Als je wilt gaan praten met je kind over de dood, mag je best de termen 'dood' en 'overlijden' laten vallen. Dit voorkomt misverstanden en het helpt je kind om het definitieve karakter van de dood te begrijpen.

... Maar houd het wel simpel

Naast het feit dat het belangrijk is je kind wel een realistisch beeld te geven over de dood en wat dit voor emoties met zich meebrengt, is het goed om altijd in je achterhoofd te houden dat je te maken hebt met een kind. Hoe en op welke manier je iets aan een kind uitlegt, is onder andere afhankelijk van de leeftijd. Vanaf ongeveer het vierde levensjaar beginnen kinderen na te denken over de dood. Ze kunnen het echter nog niet helemaal bevatten. Onze tip? Houd het simpel -maar wel realistisch- en maak er geen langdradig gesprek van. Bespreek dingen desnoods in etappes of stuur het gesprek zo dat je het kind vragen laat stellen.

Praten met je kind over de dood, maar dan met een boek

Als je het lastig vindt om de juiste woorden te vinden, kun je er ook voor kiezen om te praten met je kind over de dood door middel van een educatief boek. En ja, laten wij nou heel toevallig een artikel met boeken over de dood voor kinderen voor je klaar hebben staan. In dit artikel hebben we verschillende boeken voor verschillende leeftijdscategorieën voor je opgesomd.

Contact de school van je kleine eens

Wist je dat er verschillende scholen zijn die actief aandacht besteden aan het onderwerp doodgaan en rouwen? Zo is er een onderwijsproject dat kinderen op de basisschool door middel van olifantengedrag leert over rouw en dood. Kinderen krijgen in de dierentuin een documentaire te zien over hoe olifanten rouwen als er een vriendje of familielid overlijdt. Ze kunnen vervolgens al hun vragen afvuren op de olifantenexpert die hierbij aanwezig is. Een mooie en interactieve manier om de dood onder kinderen op een 'fijne' manier bespreekbaar te maken.

Houd ze niet weg bij een uitvaart, maar praat erover

Durf je kind bloot te stellen aan een begrafenis of crematie van een dierbare en probeer het kind zelfs eens te betrekken bij een uitvaart als het kind hiervoor open staat. De onderzoekers Silverman en Worden vroegen namelijk aan 119 kinderen tussen de zes en zeventien jaar die één van hun ouders waren verloren, hoe ze de uitvaart hadden ervaren. Twee jaar na de begrafenis gaven zij als antwoord dat voor hen de aanwezigheid op de uitvaart een belangrijk onderdeel was bij de verwerking van het verdriet. Daarnaast laat het onderzoek zien dat het de kinderen helpt te realiseren dat iemand er echt niet meer is en dat een uitvaart een belangrijke samenkomst van steun en troost is. Belangrijk is om kinderen voor de uitvaart wel een beetje voor te bereiden op wat komen gaat en om na de uitvaart het onderwerp bespreekbaar te houden en te pijlen hoe hij of zij met het verdriet omgaat. Op deze manier kun je hem of haar -ook in een later stadium- steun bieden. 

Non verbaal communiceren

Je kunt ook op non-verbale wijze met je kind over de dood 'praten'. Denk er bijvoorbeeld eens aan thuis bepaalde afscheidsritueeltjes in te lassen als er iemand in jullie naaste omgeving is overleden. Door een kaarsje op te steken bijvoorbeeld, of door samen een tekening te maken.

Bronnen: Trotsemoeders.nl & Omega - Journal of Death and Dying, Silverman & Worden