Praten over de dood

Het is een zomerse dag, met volop zon en een felblauwe lucht. Ik zit bij mijn ouders in de tuin. Thee en taart voor mijn neus, want mijn vader is jarig. Hij is vandaag 84 geworden.

‘De rododendron doet het zo mooi’, constateert mijn moeder.
‘Je hebt mij mooie tijdschriften cadeau gedaan’, zegt mijn vader.

En opeens hebben we het over de dood. Zoals zovaak vertellen ze mij tijdens onze ontmoetingen hoe het in de familie is. ‘Het laatste nieuws’ komt er in korte zinnen uit. ‘Tante Jannie is weer gevallen’, hoor ik. En: ‘Het bevalt oom Henk zo goed in dat nieuwe verpleeghuis.’

Gerard, een kennis van m’n ouders, was onlangs nog bij oom Henk op bezoek geweest. ‘Maar nu is hij overleden. We zijn vorige week samen naar de uitvaart van Gerard gegaan.’

Was hij begraven of gecremeerd, wil ik weten. Gecremeerd.

Mijn ouders zijn de voorbije jaren wat wisselend geweest over hun wensen op dit gebied. Mijn vader is wel constant: hij kiest voor crematie. Maar mijn moeder twijfelt soms. Eigenlijk wil ze geen van beiden.

Mijn vader heeft me al meermaals verzocht na zijn crematie een illegale handeling uit te halen. Hij wil namelijk dat de urn met zijn as begraven wordt op een begraafplaats die officieel al vele jaren gesloten is. Ik zie mezelf al met een schop en een urn die begraafplaats oplopen, middenin de nacht. Spannend en zinvol tegelijk. Op een ietwat vreemde manier verheug ik me erop.

‘Maar als mama óók gecremeerd gaat worden, moet haar urn daar dan ook bij?’

Niet per se, zegt mijn vader. Aan de subtiele reactie op het gezicht van mijn moeder te zien hebben ze het hier nog niet eerder over gehad.

‘Het ligt er natuurlijk ook een beetje aan in welke volgorde we overlijden’, vervolgt m’n vader, nuchter als hij is. ‘Als mama na mij overlijdt, kun je met de urn doen wat je wil. Als mama eerder overlijdt, dan denk ik dat ik haar urn wil bijzetten in het graf van Gerrit.’ Gerrit is het broertje van mijn moeder, dat slechts zes jaar is geworden.

Ik zie verwondering op het gezicht van mijn moeder.

‘Misschien moeten jullie daar nog maar even met elkaar over praten’, opper ik.

Mijn vader kijkt haar vragend aan. Ze knikt.

Ik roer nog eens door mijn kopje thee en neem daarna een hap van m’n taart.

Praten over uitvaartwensen… Je kunt het beter een jaar te vroeg doen dan een dag te laat. Wil je ook in gesprek over de dood (met je ouders, met je kinderen, met anderen) en kun je daar wel wat hulp bij gebruiken? Dan is het boek ‘Ik weet niet wat ik zeggen moet. Hoe praat je over dood, verlies en rouw?’ misschien iets voor je. Je kunt het hier bestellen.