Mag ik huilen, alsjeblieft?

Ik werk nu meer dan 5 jaar als ritueelbegeleider in België en ik betrap mezelf er nog steeds op... Dat ik, wanneer iemand overlijdt, de mensen probeer te troosten door aanvaardbare verklaringen naar voren te schuiven, argumenten die het verlies draaglijker maken. 

Als iemand een zekere leeftijd heeft, dan hoor ik de familie waarmee ik samenzit, hun verdriet wegredeneren. Ja, hij had toch al zijn leeftijd, he?! En wat een ellende is hem/ haar verder gespaard gebleven. Hij/zij heeft een mooi leven gehad. En meestal beaam ik dat ook. 

Voelen

Het is ook allemaal waar. Maar het is geen reden om geen verdriet te mogen voelen… Daar gaat het om bij verlies. Voelen. Vaak een mengelmoes van emoties die je overvallen en waar veel mensen geen blijf mee weten. In het dagelijkse leven hebben we de dingen min of meer onder controle, maar bij verlies, valt dat gevoel van zekerheden weg. Waar is die persoon nu naartoe? Geloof ik nu in een hemel of niet? Had ik iets meer kunnen doen? 

Ons hele waardensysteem en levensbeeld wordt heftig door elkaar geschud. Dat is wel erg onprettig. Het gaat vaak om veel meer dan het rouwen om de persoon die is overleden. Het gaat om een gevoel van totale ontreddering in vergelijking met hoe je gewend bent jouw leven te leven.

Het is voorgeprogrammeerd in onze hersenen, dat we dan proberen om zo snel mogelijk weer grip op de dingen te krijgen. Omdat we dat gevoel van ontreddering niet aankunnen of gewoonweg niet willen voelen. De vele praktische dingen die geregeld moeten worden, geven vaak weer wat vaste grond onder je voeten. Ze laten ons denken in plaats van voelen, want daarin zijn we gewoon veel beter. 

Tijd

En dus maken we verhalen in ons hoofd. Een narrative die het voor ons mogelijk maakt om door te gaan. Liefst zo snel mogelijk. Want de wereld draait verder en mensen hebben weinig geduld. Na een paar dagen moeten we alweer op ons werk verschijnen. We maken onszelf wijs dat dat goed is, omdat we dan niet zoveel tijd hebben om te piekeren.  

Maar, wat als we nou meer tijd nodig hebben? 

Vaak gaan we te snel terug over naar de dagorde. Het verdriet en alle andere gevoelens blijven ergens diep vanbinnen achter, maar zijn daarom niet weg. Soms kan het jaren duren vooraleer het rouwproces als een boomerang in ons gezicht terugkomt. Soms kan een miniscule trigger ineens alles weer omhoog halen. En dan is verdriet pas vreemd. Als er al helemaal geen reden is om verdrietig te zijn… 

Huilen mag

Dus moet ik mensen wel eens wijzen op het feit dat huilen echt wel toegestaan is. Dat echt verdriet, tranen om wie die persoon voor jou is geweest of zelfs om wie die persoon voor jou had moeten zijn, maar nooit was, dat die er mogen zijn. En dat die hele emotionele kermis die daarbij komt kijken helemaal normaal is. Al die vragen, al die twijfels, schuldgevoel… Het hoort er écht allemaal bij. 

Je verdriet er laten zijn en je je rouw gunnen is geen teken van zwakte, maar is juist heel sterk. En hoewel het helemaal niet prettig is, kan verdriet ook heel mooi zijn. Louterend. Maar hoe ga je dan van daar weer verder?

Met sterke rituelen, troostende woorden of een mooi herinneringsstuk vind je een manier om je verdriet een plaats te geven. Ze bieden je stapstenen om met je verdriet weer op te staan en verder te gaan. Op weg naar een nieuw normaal, zonder de persoon van wie je hebt gehouden. Met een litteken op je ziel, dat je als een trots ereteken meedraagt, als erkenning van en herinnering aan wat is geweest.

Dus ja, huilen mag. Graag zelfs.