De doos van Pandora

Als ritueelbegeleider heb je een geprivilegieerde job. Mensen laten jou kijken in hun hart, hun levensverhaal, hun verleden, hun verdriet. Op die momenten dat je bij hen aanwezig bent om samen voor hun geliefde een waardig en passend afscheid voor te bereiden, mag je heel even, heel dicht komen. De 'doos van Pandora' gaat open en er komt heel wat naar de oppervlakte...

'De schoonheid van verdriet'

Sommige nabestaanden blijven ook op die momenten een compleet gesloten boek. Geen verhaal, geen emotie, geen inkijk. Dat heb je als ritueelbegeleider te respecteren. Voor sommige mensen is afscheid nemen als die doos van Pandora, waar je in alle hevigheid op gaat zitten om te vermijden dat er ineens zoveel naar boven komt, dat je de doos nooit meer dicht krijgt en verzuipt in de emotionele chaos. Maar veel vaker is het anders. Mensen laten je even binnen. En dan krijg je zicht op wat ik altijd ‘de schoonheid van verdriet’ noem. Zij kunnen het op dat moment niet zien, maar verdriet is altijd recht evenredig met de liefde die er is geweest en precies daarom zo mooi. 

Een wankel evenwicht

In deze job ben je empathisch, dat is wel het minste. Maar je kan het ook niet allemaal mee naar huis nemen. Dat hou je niet vol. Er even helemaal zijn, helemaal jezelf, helemaal open voor het verhaal van de ander. Om daarna weer los te laten. Blij dat je een heel klein stapsteentje hebt kunnen leggen, waardoor die mensen weer verder kunnen. Maar weten en beseffen dat het ook niet meer dan dat is. Een wankel evenwicht soms. 

Sommige dingen kan je natuurlijk wat beter plaatsen. Oude mensen, die een goed leven en een waardig afscheid hebben gehad, dat kan je veel makkelijker loslaten nadien. Omdat dat nu eenmaal de gang van zaken is in dit leven. Je wordt geboren en je gaat ook weer dood. Andere verhalen zijn natuurlijk veel moeilijker… als de dood gewoon veel te vroeg komt, of zo plots… Als je geen afscheid hebt kunnen nemen, omdat je dacht dat er nog tijd was. Als je achterblijft met een berg vragen en een hoop schuldgevoel, als je simpelweg te laat was om erbij te zijn voor die laatste adem… 

De hoop in de doos

Soms blijft het wel hangen. Dan stap ik na een gesprek met de familie in mijn auto, rijd de straat uit, parkeer me waar ik kan en dan komen de tranen. Of ik rijd naar huis na de viering en ik kan die dag niks productiefs meer doen. Per slot van rekening ben ik ook maar een mens. 

Soms lijkt een situatie ineens heel erg op die van jou en voelt het alsof je jouw doos van Pandora verwisselt met die van een ander. Gelukkig valt dat niet zo vaak voor. Meestal blijft mijn doos dicht en blijven de mensen met hun verdriet achter. Als ik wegga, begint voor hen de rouw pas. En daar ben ik dan niet meer bij. Soms vraag je je natuurlijk af hoe het met die mensen gaat… als je er toevallig langsrijdt of iets je aan hen doet denken. Ik stuur wel eens een berichtje of een kaartje. Maar meestal laat ik die gedachte dan ook weer gewoon los. Met een goede wens erbij. 

Uiteindelijk ben je maar een toeschouwer. Je kan en mag de pijn van een ander niet claimen. Jouw pijn is van jou. Die van mij, is van mij. Maar op die luttele momenten, dat je daar bent en samen met de familie die doos van Pandora opent, kan je hen er wel op wijzen, dat, als alles weg is, enkel de hoop in de doos overblijft.