De populariteit van natuurbegraven neemt de laatste jaren flink toe. Sinds juli 2021 is ook Zuid-Holland een natuurbegraafplaats rijker. Net onder Rotterdam vind je Zomerlanden, een gebied van maar liefst 9 hectare in Heinenoord in de Hoeksche Waard.
Lida Bouts werkt vanaf het prille begin op de natuurbegraafplaats, een werkplek die haar elke dag opnieuw inspireert. Een plek waar leven en dood op een hele natuurlijke en liefdevolle manier samengaan. Hier werken betekent voor Lida de perfecte combinatie van contact met mensen - en dan hebben we het over werkelijk contact van mens tot mens, van hart tot hart -, een verhaal vertellen waar ze zelf achter staat en werken in de natuur. Maar wat maakt Zomerlanden zo speciaal?
Uitnodigende natuur
Op natuurbegraafplaats Zomerlanden is iedereen welkom tussen zonsopgang en zonsondergang. Je bent vrij hier een wandeling te maken en de natuur te ervaren. Je hebt niet het gevoel over een begraafplaats te lopen. De vogels, de bomen, de natuur; je wordt hier niet geconfronteerd met de dood, maar juist meegenomen door de kracht van het leven. De drempel is een stuk lager dan op een gewone begraafplaats. Er is letterlijk en figuurlijk meer ruimte. De boomschijven die de graven markeren, geven een heel ander beeld en gevoel dan zware grafzerken en hoge stenen of kruisen. Je moet ze soms echt zoeken, van een afstandje zie je hooguit hier en daar een kleurig plukje bloemen liggen. Dat is dan een plek waar recent iemand begraven is. Verder ben je omringd door natuurlijk landschap. Dat maakt een bezoekje ook minder plechtig of formeel. Mensen kiezen vaak voor een natuurgraf om hun kinderen niet op te zadelen met de zorg voor een graf. Juist omdat het graf geen onderhoud behoeft, brengt dit geen verplichtingen mee voor nabestaanden en komen ze vaker. Niet om te zorgen, maar om er gewoon even te zijn. De natuur is uitnodigend.
Tijdloze ruimte
Een veelgehoorde motivatie om voor een graf op natuurbegraafplaats Zomerlanden te kiezen, is de eeuwige grafrust. De grafrechten hebben geen einddatum, nabestaanden zullen nooit te maken krijgen met administratieve rompslomp en onverwachte kosten in de toekomst. Er is voor een overledene alle tijd om weer helemaal één te worden met de natuur. Maar niet alleen daarin openbaart zich de bijzondere relatie met tijd. Ook voor de afscheidsceremonie en begrafenis is er veel meer tijd dan we gewend zijn. Per dag worden er maximaal twee uitvaarten gehouden, een ’s morgens en een 's middags. Dat geeft families veel rust, iets wat als enorm prettig wordt ervaren. Voor het uitzoeken van een graf – vaak bij leven – wordt ook alle tijd genomen. “Zo een belangrijke beslissing gaat om gevoel, dat moet niet onder druk gebeuren. We beseffen heel goed wat het betekent.”
Oud en nieuw natuurgebied
De naam Zomerlanden is terug te voeren op de polder ‘Buitenzomerlanden’, al eeuwenlang een poldergebied in de Hoeksche Waard. De natuurbegraafplaats ligt pal naast de Oude Maas. In de jaren ’70 van de vorige eeuw is hier een loofbos aangeplant dat mooi bij het landschap past. Het gebrek aan onderhoud en de aanplant van teveel dezelfde bomen, hebben gezorgd voor een eenzijdig en onderontwikkeld bos.
De komst van de natuurbegraafplaats draagt bij aan het verbeteren van de biodiversiteit en aan natuurbescherming. Er zijn 6000 nieuwe, inheemse bomen aangeplant en het bos is volop in ontwikkeling. “De natuur is leidend. We komen niet aan de natuur om begraven mogelijk te maken. Je bent hier vrij om je eigen plek te kiezen, mits de natuur dat toelaat.”
De natuur heeft het laatste woord
Van de 9 hectare natuurgebied is ongeveer 7,5 hectare geschikt voor begraven, maar het aantal graven is niet bij voorbaat vastgelegd. In de toekomst zullen de graven compleet opgaan in de natuur. En zelfs als ze voor het blote oog niet meer zichtbaar zijn, kunnen ze altijd teruggevonden worden via de coördinaten. De graven worden precies ingemeten door een medewerker. Deze worden vastgelegd op een online kaart en blijven altijd vindbaar, een unieke plek die aan niemand anders wordt vergeven. En als ooit de dag aanbreekt waarop er geen grafruimte meer beschikbaar is op Zomerlanden, wordt het natuurbeheer voortgezet. Een deel van de grafkosten komt daarvoor in een fonds terecht. “Mensen die een graf op Zomerlanden kopen, investeren dus in natuurbeheer en natuurbehoud. De natuur heeft hier het laatste woord.”
Ze vinden het een fijne gedachte om uitzicht te hebben op het water of op hun oude woonplaats.
Diversiteit en persoonlijke waarden
Dat klinkt als iets voor fanatieke natuurliefhebbers, maar dat is zeker niet de enige groep mensen die zich aangetrokken voelt tot natuurbegraven. De belangstelling is juist heel divers. Dat geldt ook voor de geloofsachtergrond. “Soms kiezen mensen voor een kerkelijke uitvaart voorafgaand aan de begrafenis op Zomerlanden. De afscheidsceremonie kan ook in het ontvangsthuis gehouden worden, net wat de familie wil. Ook de richting waarin iemand wordt begraven is een vrije keuze. Dat heeft voor sommige mensen een extra persoonlijke waarde. Ze vinden het een fijne gedachte om uitzicht te hebben op het water of op hun oude woonplaats. Of op de zonsopkomst of -ondergang. Bedenk het maar, er is ruimte genoeg, dus we kunnen aan veel wensen voldoen. Dat doet mij goed: écht in verbinding zijn met mensen. Naar persoonlijke verhalen luisteren en hen iets kunnen bieden. Dat brengt een stukje zingeving aan ons werk.”
Warm welkom
Iedereen die op Zomerlanden werkt, leeft vanuit compassie met mens en natuur. “We snappen heel goed waar we mee bezig zijn”, zegt Lida, “we houden van één op één contact en geven mensen de ruimte om hun verdriet te delen. Er is altijd tijd voor een kopje koffie en een gesprekje.” Ook het gebouw ademt warmte, het is er sfeervol en huiselijk. Een prima plek voor (een bakje) troost.
Wil je graag een bezoek brengen aan natuurbegraafplaats Zomerlanden? Dat kan! Je bent van harte welkom om het ontvangsthuis binnen te lopen. Ook zonder afspraak heeft het team van Zomerlanden vaak de tijd om bezoekers persoonlijk rond te leiden. Als je minder goed ter been bent, word je rondgeleid met de e-car.
Natuurbegraafplaats Zomerlanden organiseert ook regelmatig rondleidingen, lezingen en andere passende evenementen. Kijk daarvoor in de agenda.
Reacties (1)