Herinneringen ophalen bij dementie: tips

Dementie is een slopende ziekte die het geheugen, het denken en het gedrag van een persoon aantast. Eén van de grootste uitdagingen voor mensen met dementie én hun dierbaren is het ophalen van herinneringen. Hoewel er geen genezing voor dementie is, zijn er verschillende strategieën die kunnen helpen om herinneringen op te roepen en een gevoel van verbinding te behouden. Als je niet zo goed weet hoe je moet beginnen, kunnen onderstaande tips je wellicht op weg helpen.

Herinneringen ophalen bij dementie: houd hier rekening mee

Het bewust ophalen van herinneringen kan onder andere helpen om een gesprek op gang te brengen. Maar voordat we beginnen met het delen van tips om herinneringen op te halen bij dementie, zetten we eerst viertal punten op een rij waar je rekening mee kunt houden:

• Niemand is hetzelfde, daarom is het belangrijk om voor jouw dierbare met dementie uit te proberen wat wel en niet werkt om herinneringen op te halen.

• Het is effectiever om regelmatig kort samen herinneringen op te halen in plaats van één keer per week langdurig. Informatie wordt trager verwerkt. Een overvloed aan prikkels leidt snel tot overbelasting.

• Vermijd discussies, om de positieve sfeer die je probeert te creëren niet in de weg te staan. Door de dementie is de weg van de logica grotendeels afgesloten. Daarnaast kan iemand met dementie veel emotioneler reageren dan voorheen. Het heeft geen zin om van elke herinnering die je probeert op te halen een welles-nietes verhaal te maken.

• Ontvang je geen of weinig reactie? Laat het dan even rusten en probeer het eventueel op een andere dag weer.

Herinneringen ophalen bij dementie kan uitdagend zijn. Het is belangrijk om geduldig en begripvol te zijn bij het helpen van een naaste met dementie. Herinneringen kunnen soms fragmentarisch en verward zijn. Door een rustige en ondersteunende benadering te hanteren, kun je eraan bijdragen een veilige en comfortabele omgeving te creëren waarin herinneringen soms gemakkelijker kunnen worden opgehaald.

Herinneringen ophalen bij dementie: tips

Muziek luisteren

Muziek kan krachtige emoties en herinneringen oproepen. Muziektherapie is een bewezen methode om herinneringen bij mensen met dementie te stimuleren. Het spelen van de favoriete nummers uit hun jeugd of andere belangrijke periodes uit hun leven kan sterke herinneringen naar boven brengen. Het ritme en de melodieën kunnen een emotionele reactie oproepen die helpt bij het ophalen van verloren herinneringen. Bekijk eens de videoplaylist 'Dementie: vergeet-mij-liedje' van Alzheimer Nederland voor prachtige voorbeelden van het effect dat muziek kan hebben om mensen met dementie.

Fotoboeken

Het bekijken van oude foto's kan een effectieve manier zijn om herinneringen op te halen. Fotoboeken met foto's van familie, vrienden, vakanties en belangrijke levensgebeurtenissen kunnen werken als visuele triggers. Het benoemen van mensen en plaatsen op de foto's kan helpen bij het heractiveren van herinneringen en conversaties op gang brengen. Je kunt er ook voor kiezen om zelf een foto- of levensboek te maken. Hierin verwerk je waardevolle foto's en verhalen uit het leven van degene met dementie. Denk bijvoorbeeld aan foto's van familie, de woonplaats, hobby's, favoriete eten, vakanties en andere dierbare momenten. Schrijf er in het kort bij wat er op de foto te zien is en welke herinneringen daarbij horen. Jaarringen biedt een op maat gemaakte boek met een mooi opgeschreven levensverhaal met veelzeggende teksten, dierbare herinneringen, bijzondere verhalen of persoonlijke levenslessen.

Videobeelden

Naast foto's en tekst, kunnen ook (oude) videobeelden helpen om herinneringen op te halen bij dementie. Kijk samen bijvoorbeeld naar oude videobeelden, van familiefeestjes of belangrijke aangelegenheden. Of kijk samen naar tv-programma's of films die jullie vroeger altijd keken en waar jullie leuke herinneringen aan hebben.

Geuren en aromatherapie

Ook vertrouwde geuren zoals die van bepaalde voedingsmiddelen, bloemen, parfum of plekken zoals de zee, kunnen herinneringen naar boven brengen. Geuren kunnen een ervaring overbrengen op een manier die andere zintuigen niet kunnen. Ons reukvermogen is namelijk rechtstreeks verbonden met het limbisch systeem, het deel van de hersenen dat bekendstaat als het 'pleziercentrum'. Dit hersengebied speelt een centrale rol in emotionele stimuli en is verantwoordelijk voor onze primaire emoties. Daarom kunnen bepaalde geuren herinneringen oproepen en een blijvende indruk achterlaten. Aromatherapie met essentiële oliën zoals lavendel of eucalyptus kan ook rustgevend werken en het geheugen stimuleren. Inscentives Europe biedt verschillende geursystemen aan die breed toepasbaar zijn.  

Verhalen vertellen

Het aanmoedigen van mensen met dementie om verhalen te vertellen over hun jeugd, werk en andere ervaringen kan helpen bij het ophalen van herinneringen. Dit kan in een groepssetting of één-op-één. Verhalen vertellen kan ook bijdragen aan het bevorderen van sociale interactie en het gevoel van eigenwaarde.

Online programma's en apps

Er zijn verschillende digitale hulpmiddelen ontwikkeld die speciaal zijn ontworpen voor mensen met dementie. Technologie kan een waardevolle aanvulling zijn op traditionele methoden om herinneringen op te halen bij dementie. Zo heb je bijvoorbeeld het programma 'Magisch Interactief Schilderij' dat nostalgische muziek, foto’s en video’s weergeeft en de mobiele app 'Dementie en herinneringen' met allerlei muziek, filmpjes, geluidsfragmenten en foto’s uit de jaren ’40 tot ’85.

Creatieve activiteiten

Creatieve activiteiten zoals schilderen, tekenen en handwerken kunnen helpen bij het oproepen van herinneringen. Deze activiteiten stimuleren verschillende delen van de hersenen en kunnen een gevoel van voldoening en trots geven. Ze kunnen ook leiden tot gesprekken over vroeger, geïnspireerd door de kunstwerken die worden gecreëerd.

Mensen en plekken van vroeger bezoeken

Bij het weerzien van bepaalde familieleden, vrienden, oud-collega's of buren kunnen wellicht fijne herinneringen naar boven komen. Ook het bezoeken van plekken waar degene vaak kwam zoals bijvoorbeeld het oude huis, de werkplek, het favoriete park of een restaurant kunnen helpen om herinneringen naar boven te brengen. Fysieke omgevingen kunnen sterke associaties oproepen en gesprekken over het verleden stimuleren.

Bron: dementie.nl