In het artikel Verschillende soorten graven; welke kies jij? heb je al kunnen lezen wat voor soort graven er zijn en hoe het zit met het huren van een graf. Maar wat gebeurt er nu als de huurperiode voorbij is of het grafrecht vervalt? Dan mag het graf geruimd worden. Maar wat houdt een grafruiming precies in, wat komt er allemaal bij kijken en wat gebeurt er daarna? In dit artikel beantwoorden we al deze vragen én meer.
Grafruiming, wat houdt dat in?
De naam zegt het eigenlijk al een beetje. Bij een grafruiming wordt het graf van de overledene "opgeruimd" en leeg gemaakt. De stoffelijke resten van het lichaam worden dan verwijderd uit het graf. Een grafruiming is te verdelen in twee verschillende fasen. De eerste fase bestaat uit het verwijderen van het grafmonument en in de tweede fase vindt het ruimen van het graf plaats.
Wanneer vindt de grafruiming plaats?
De grafruiming vindt plaats wanneer de nabestaanden geen grafrechten meer hebben. De grafrechten lopen af zodra de nabestaanden afstand doen van het graf, als de huurperiode voorbij is en deze niet meer verlengd kan worden of als de begraafplaats sluit.
Een rechthebbende kan er zelf ook mee instemmen om een graf te laten ruimen. Dit gebeurt wel eens als er bijvoorbeeld een grafmonument kapot gaat en de rechthebbende geen geld wil/kan besteden om dit te laten maken of vervangen. De rechthebbende kan er dan voor kiezen om de grafrechten te laten vervallen en het graf te laten ruimen. Ook kan een rechthebbende op eigen verzoek het graf laten ruimen, zelfs als de grafrechten nog lang niet aflopen. Zolang je grafrechten hebt bepaal je namelijk zelf wat er met het graf gebeurt.
Wat gebeurt er met het graf bij een grafruiming?
De gedenktekens worden bij een grafruiming weggehaald door de gemeente. De nabestaanden kunnen er voor kiezen om deze gedenktekens op te halen en zelf te houden als zij hier veel waarde aan hechten. Alles in en op het graf moet worden opgeruimd zodat er ruimte wordt gemaakt. Betreft het een grafsteen die is gekocht door de rechthebbende, dan moet deze op tijd worden opgeëist. Nadat het grafrecht afloopt kan de houder van de begraafplaats namelijk zelf bepalen wat er met de grafsteen gebeurt, ook al is het gekocht door de rechthebbende.
Wat gebeurt er met de stoffelijke resten van de overledene na een grafruiming?
Je kunt er voor kiezen om de stoffelijke resten tegen kosten te herbegraven of cremeren. Het herbegraven kan ook op dezelfde plek, dit wordt 'schudden' genoemd. Hier komen we later in dit artikel weer op terug. Als er niet wordt gekozen voor herbegraven op dezelfde plek of op een andere plek, worden de stoffelijke resten van de overledene alsnog herbegraven, maar dan wel in een verzamelgraf. Dit wordt ook wel een knekelgraf genoemd. In dit graf worden de stoffelijke resten van verschillende overledenen verzameld. Veel mensen vinden dit geen fijn idee en kiezen eerder voor de optie om de stoffelijke resten dieper in hetzelfde graf te begraven.
Herbegraven na de grafruiming
Je hebt net kunnen lezen dat nabestaanden er ook voor kunnen kiezen om de stoffelijke resten van de overledene te herbegraven na een grafruiming. De stoffelijke resten kunnen dan op een begraafplaats worden herbegraven in hetzelfde graf of in een nieuw graf. Dit betekent echter wel dat de nabestaanden nieuwe grafrechten moeten huren of kopen. Ook het opnemen en herplaatsen van het bestaande grafmonument moet weer opnieuw worden betaald.
Of toch liever cremeren...
Als de nabestaanden er niet voor kiezen om nieuwe grafrechten te huren of kopen kan er ook gekozen worden om de stoffelijke resten van de overledene te cremeren na de grafruiming. Om dit te kunnen doen moet de rechthebbende eerst een verzoek indienen bij de houder van de begraafplaats.
Mag een graf zomaar geruimd worden?
Het is belangrijk om te weten dat een grafruiming niet zomaar mag worden uitgevoerd. Voordat een grafruiming mag worden uitgevoerd moet dit ten minste één jaar van te voren schriftelijk worden voorgelegd aan de nabestaanden met het grafrecht. Zij kunnen dit namelijk nog aanvechten of alvast nadenken over wat ze met de stoffelijke resten willen doen na de grafruiming. Dit is vaak erg lastig voor gemeenten, omdat de nabestaanden wel bekend moeten zijn of indien nodig eerst getraceerd moeten worden (denk hierbij aan nieuwe telefoonnummers en verhuizingen).
Wat als je grafrechten hebt voor onbepaalde tijd?
Graven voor onbepaalde tijd mogen nooit geruimd worden, tenzij het voor komt dat het grafrecht om de een of andere reden toch komt te vervallen. Dit gebeurt bijvoorbeeld wanneer de nabestaanden de rechten na het overlijden van de rechthebbende niet tijdig laten overschrijven op een opvolger (dit kan bijvoorbeeld een ander familielid zijn). Ook kan het grafrecht bij een graf voor onbepaalde tijd vervallen als het graf niet meer in goede staat is door ernstige verwaarlozing en de persoon met het grafrecht hier na een eerdere waarschuwing niks aan doet.
Een grafruiming uitstellen
Als de nabestaanden er streng op tegen zijn dat de stoffelijke resten van de overledene in een verzamelgraf terecht komen, kunnen zij de grafruiming uitstellen door nog een huurperiode van tien jaar te nemen. Het is voor de gemeente een verplichting om de nabestaanden in te lichten als zij van plan zijn om een graf te ruimen. Zijn de nabestaanden niet te bereiken of moeilijk traceerbaar, dan wordt er bij het graf een bordje geplaatst waarop wordt aangegeven dat de gemeente een grafruiming gaat uitvoeren. Mochten er toch nog nabestaanden bij het graf langskomen en dit zien, dan kunnen zij er voor kiezen om stappen te ondernemen om dit uit te stellen.
De kosten van een grafruiming
Er kunnen kosten verbonden zijn aan een grafruiming. De rechthebbende van het graf hoeft echter alleen te betalen als dit is afgesproken tijdens het bespreken en vastleggen van de grafrechten. Als de voorwaarde dat er betaald moet worden voor de grafruiming op het moment van het vastleggen of verlengen van het grafrecht niet bestond kunnen er geen kosten in rekening worden gebracht na de grafruiming. Ook moeten de kosten ruim op tijd worden aangekondigd aan de rechthebbende, dus nog voordat de grafrechten aflopen. In de reglementen van sommige kerkelijke begraafplaatsen staat vaak al duidelijk vast dat er aan het einde van het grafrecht nog betaald moet worden voor de grafruiming. Houd hier dus altijd rekening mee en vraag zo nodig altijd na wat de voorwaarden en mogelijke kosten hiervoor zijn bij de desbetreffende begraafplaats.
Grafschudden in plaats van grafruiming
Eerder in dit artikel kwam de term 'grafschudden' naar voren. Hoewel grafschudden een vorm is van grafruimen zitten er toch verschillen in. Grafruiming staat echt voor het volledig verwijderen van de stoffelijke resten uit het graf, zodat er weer genoeg ruimte vrij komt. Bij schudden worden de stoffelijke resten dieper herbegraven op dezelfde plek. Op deze manier komt er boven in de grond weer ruimte vrij voor een nieuwe kist. Bij een geschud graf blijft het graf eigenlijk in handen van degene met het grafrecht. De rechthebbende kan er dan ook voor kiezen om meerdere overleden familieleden in hetzelfde graf te begraven. Door deze manier van grafschudden ontstaat er eigenlijk een eigen knekelgraf. Bij een geruimd graf wordt het graf weer ter beschikking gesteld voor andere personen.
Mogen nabestaanden aanwezig zijn bij de grafruiming?
De vraag zou eigenlijk moeten zijn: wil je als nabestaanden wel aanwezig zijn bij een grafruiming? Hoewel dit bij een groot deel van de begraafplaatsen toch al niet wordt toegestaan is het waarschijnlijk ook niet iets wat je graag zou willen zien. In de meeste beheersreglementen van begraafplaatsen staat vastgelegd dat er naast het personeel die de werkzaamheden verricht geen andere personen aanwezig mogen zijn bij een grafruiming. Het kan namelijk zo zijn dat het lichaam nog niet helemaal goed is ontbonden. Voor de nabestaanden is dit een zeer emotionele gebeurtenis en kan het zelfs belastend zijn om de overblijfselen van hun overleden geliefde in die staat terug te zien. Daarnaast kunnen de heftige uitingen van emoties van de nabestaanden de personen die de werkzaamheden op dat moment uitvoeren belemmeren.
Een grafruiming is dus niet perse het einde!
Een grafruiming betekent dus niet meteen dat je geen mogelijkheid meer hebt om je overleden dierbare te bezoeken op de begraafplaats. Er zijn nog genoeg opties na het grafruimen en zo lang je grafrechten hebt hoef je je hier over het algemeen niet druk om te maken. Onze tip is om wel alvast na te denken over wat je met het graf van een overleden dierbare wilt doen alvorens de grafrechten vervallen, zodat je niet voor verrassingen komt te staan en overhaaste beslissingen hoeft te nemen.
Overigens kan het zo zijn dat bepaalde particuliere begraafplaatsen andere regels hanteren. Zo heb je natuurbegraafplaatsen waar je eeuwige grafrust koopt. Dat betekent dus dat een graf daar niet geruimd zal worden. Zoek dit altijd goed uit alvorens je voor een begraafplaats kiest.
Reacties (33)