Helaas is niet elk sterfgeval het gevolg van een natuurlijke dood. Uit cijfers van het CBS blijkt namelijk dat in 2017 maar liefst 1917 mensen in Nederland zichzelf van het leven beroofd hebben (dit komt neer op vijf zelfdodingen per dag!). Als je je bedenkt dat elk persoon een eigen kring van familie en vrienden heeft, dan kun je stellen dat er jaarlijks een hoop mensen worden geconfronteerd met een -in de meeste gevallen- onverwacht rouwproces. Een periode waarin vragen als 'waarom' en 'wat als' de overhand nemen.
Oorzaken van zelfdoding
Uit onderzoek is gebleken dat 90 procent (!) van de mensen die om het leven zijn gekomen door zelfdoding, met psychische problemen kampt. Dit wordt vaak gediagnosticeerd als een 'depressie'. De voornaamste reden voor het beëindigen van het leven zit hem in het ontbreken van een uitzicht op een fijn leven. Dit kan een gevolg zijn van bijvoorbeeld...
- Psychische stoornissen (vb: depressie, persoonlijkheidsstoornis --> zelfhaat)
- Chronische ziekten (vb: eetstoornis, schizofrenie, spierziekte)
- Traumatische ervaring (vb: verkrachting, moord)
- Grote schulden
- Ernstige eenzaamheid
Overigens is het belangrijk om te melden dat iemand die om het leven is gekomen door zelfdoding, vaak kampte met een combinatie van psychische en/of lichamelijke problemen. Een probleem staat vaak niet op zichzelf, maar is een samenhang van verschillende elementen. Denk bijvoorbeeld aan iemand die lijdt aan een ernstige ziekte (lichamelijk), hierdoor verschillende klachten ontwikkelt (geestelijk), daardoor geïsoleerd leeft en mensen buitensluit (eenzaamheid) en langzaam een haat voor zichzelf kan gaan ontwikkelen (zelfhaat).
Verdriet, schuldgevoel, maar ook opluchting
In sommige gevallen blijven nabestaanden met heel veel vragen achter. In andere gevallen was het echter wel duidelijk waarom de persoon in kwestie voor deze optie gekozen heeft. Denk aan een afscheidsbrief waarin het verhaal uitgelegd wordt of eerdere gesprekken waaruit de ernst van de situatie al bleek. Een ding blijft echter een feit: door zelfdoding belanden nabestaanden in een emotionele rollercoaster. Naast heftig verdriet, is er ook vaak sprake van een schuldgevoel. Want 'Had ik het kunnen voorkomen als...' Of 'Waarom heb ik het niet zien aankomen?'. Ook boosheid ('Waarom laat hij/zij me helemaal alleen achter?') is een emotie die zich kan gaan vormen. Toch kan er ook een bepaalde mate van opluchting opspelen. Bijvoorbeeld omdat die persoon eindelijk niet meer hoeft te lijden (geestelijk of lichamelijk) of omdat er een voortdurende dreiging is weggenomen.
Er is vaak goed over nagedacht
In veel gevallen wordt zelfdoding goed doordacht en voorbereid. Het feit dat iemand hier over nadenkt, ruim de tijd neemt om het voor te bereiden en het alsnog daadwerkelijk uitvoert, laat zien dat het een daad is waar hij of zij achter staat. Iets waar jij als omstander dus geen invloed op hebt. Hoe lief, aardig en betrokken je ook bent. Het is heel lastig om je te verplaatsen in de persoon in kwestie, simpelweg omdat je je vaak niet voor kunt stellen dat iemand echt niet meer wil leven. Dat je dit misschien niet kunt begrijpen is logisch. Iemand met een 'gezonde' dosis levensvreugde zal dit vaak ook niet kunnen begrijpen. Dat geeft ook niet. Het belangrijkste is dat je op een gegeven moment begrip kunt opbrengen voor de situatie en snapt dat het een keuze is vanuit hem of haar, die helemaal los staat van jou.
Verschillen tussen rouwen na zelfdoding & rouwen na natuurlijke dood
Elke dood is heftig en na elk sterfgeval volgt een persoonlijk rouwproces dat hoe dan ook moeilijk is. Toch zitten er wel wat verschillen tussen rouw na zelfdoding en rouw na een natuurlijke dood...
- Het is vaak onverwacht en dus is de schrik vaak nog groter
- Hoe je het nieuws te horen hebt gekregen. Het kan bijvoorbeeld zo zijn dat je iemand zelf hebt gevonden
- De manier van zelfdoding kan traumatisch zijn
- De betrokkenheid van politie en dergelijke instanties
- Er kan vaak sprake zijn van niet afgehandelde zaken in de familie
- De reacties van de omgeving, mogelijk onbegrip
- Steun van omgeving, lastig om mee om te gaan
- In sommige gevallen: continu zoekende naar een verklaring
- Schuldgevoelens kunnen een enorme impact hebben
Soms betekent 'houden van' accepteren
Hoe moeilijk het ook is om te begrijpen, soms is het enige echte antwoord 'accepteren'. Accepteren betekent in deze context niet dat je iemand opeens zal gaan vergeten; het laat juist zien dat je liefde onvoorwaardelijk is. Het accepteren dat iemand waar je zielsveel van houdt er niet meer is, is misschien wel het lastigste onderdeel in het rouwproces. Bekijk het eens vanuit het perspectief van de persoon in kwestie: iemand die zijn of haar levenslust helemaal verloren is omdat het leven ondraaglijk is, wil- als het echt niet meer anders kan- alleen nog maar rust en bevrijding. Dit heeft hij nu gekregen, en dat jij dit op den duur kan accepteren is alleen maar heel erg knap en mooi te noemen.
Instanties die hulp bieden bij rouwen na zelfdoding
Zit je zelf in het proces van rouwen na zelfdoding en wil je hier graag wat hulp bij? Dat kan. Hieronder vind je enkele instanties die je wellicht kunnen helpen.
- Stichting 113online, voor mensen die zelf suicidaal zijn of die te maken hebben met iemand die suicidaal is. Let op telefoonnummer is 0900 0113
- Stichting Korrelatie, professionele hulp voor nabestaanden via telefoon, chat of e-mail
Vind je het lastig om de stap naar een instantie te zetten? Dat snappen we helemaal. Je kunt er dan voor kiezen om eerst eens wat fora op internet op te zoeken waar je met mensen kunt praten die hetzelfde hebben meegemaakt. Je hebt hierbij de mogelijkheid om anoniem te blijven en het medium in te schakelen wanneer jij hier behoefte aan hebt.
Reacties (41)