Rouwen, wat is het moeilijk soms...

Net na het overlijden van een heel dierbaar persoon kom je, hoe gek het ook klinkt, in een heel warm bad terecht. Toen mijn partner overleed, en toen zeven jaar later mijn dochter overleed, werd ik overspoeld met warmte, liefde, continu omringd door allemaal mensen die van me hielden, me wilden helpen, vasthouden, voor me wilden zorgen, hartverwarmend… Heel even stel je jezelf voor dat het altijd zo zal blijven, dat de wereld ondanks het verlies van je geliefde een stuk mooier is geworden, dat er meer liefde en genegenheid is gekomen, dat de wereld heeft geleerd van het grote verlies dat is geleden…

Cirkels van verdriet

Onzin natuurlijk, het is niet het grote verlies van de wereld, het is vooral mijn grote verlies, en dat van mijn kinderen, van de vader van mijn kind, van de ouders van mijn geliefde, van de naaste nabestaanden. Dat is de binnenste cirkel van het verdriet, daarbuiten zitten verschillende cirkels, steeds een stapje verder weg van degene die gestorven is…

Houdbaarheid van rouw

En dat is wat het zo moeilijk maakt, iedereen rouwt op zijn of haar eigen manier, en daarbij komt ook nog eens dat de houdbaarheid van rouw korter wordt naarmate je verder naar buiten gaat in de cirkel van verlies. Ik loop er steeds weer tegenaan, maar heb intussen, na twee heftige verliezen, geleerd en geaccepteerd dat het zo is, en dat ik, bijna twee jaar na het overlijden van mijn kind samen met de personen uit de allermiddelste cirkel zo onderhand alleen ben overgebleven met mijn rouw.

In elkaars verdriet wegkruipen

En dat doet soms pijn, zo verschrikkelijk veel pijn! Afgelopen weekend botste ik er weer keihard tegenaan: mijn huidige vriend is na mijn kinderen de persoon die het dichtst bij me staat, die ook het dichtst bij mijn overleden dochter stond. Toen zij overleed, was hij er kapot van, en samen kropen we elk weekend tegen elkaar aan om te huilen en herinneringen op te halen, we kropen als het ware in elkaars verdriet. Zijn verdriet was zo groot, dat het zelfs bijdroeg aan een hartaanval een half jaar na haar overlijden. Ik voelde me zo gesteund, zo gedragen, het was zo fijn te ervaren dat ik iemand naast me had waarbij ik altijd kon instorten, die mijn gevoelens herkende en er in mee wilde gaan.

Confrontatie

En dan ineens is er de avond dat hij tegen me zegt: “Ik heb ervoor gekozen om mijn verdriet achter me te laten, om door te gaan...” Het is alsof ik een klap in m’n gezicht krijg, alsof ik word verraden door mijn geliefde, het voelt alsof hij mij laat stikken. Ik schreeuw: "En ik dan, waar moet ik dan heen met mijn verdriet?" Heel even zijn we mijlenver verwijderd van elkaar, ik heb tijd nodig om te verwerken wat hij zegt… Want is het wel zo dat hij me in de steek laat, dat hij me laat vallen? Nee, maar hij zit niet in de allermiddelste kring, hij zit er net buiten en kan de keuze maken om het verdriet achter zich te laten… En die keuze hebben wij niet, in de middelste kring. Maar hij wel, en hij heeft wel het recht om die keuze te maken. En zoals hij zegt: deze keuze maken betekent niet dat hij er niet voor mij wil zijn… Hij wil alleen niet meer geblokkeerd worden door zijn en mijn verdriet, hij wil zijn gezondheid er niet langer onder laten lijden. Hij kan er ook voor me zijn zonder helemaal in mijn verdriet te kruipen, en me gewoon vasthouden, troosten, koesteren… Na mijn eerste heftige reactie, na de verbijstering en verwijdering komt gelukkig dit inzicht bij mij binnen, en ben ik dankbaar dat hij er is… Ik zal hem nog hard nodig hebben, want mijn verdriet zal nooit voorbij gaan.

Accepteren

Rouwen, het is moeilijk. We zitten allemaal in onze eigen cirkel van verdriet, het is de kunst om dat te accepteren en elkaar in de waarde te laten.